General Epaminondas

Thebes antik kentinde doğan Epaminondas [ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ], antik dünyanın en ünlü askeri liderlerinden ve devlet adamlarından biri olup, Spartalıları yenerek Yunanistan'da Thebai Hegemonyası dönemini başlatmıştır. MÖ 362'de Mantineia savaş meydanında erken ölümü, gelecek vaat eden kariyerini yarıda kesmiştir. Epaminondas kalıcı bir iz bırakmış, başta Xenophon, Cicero ve Montaigne olmak üzere pek çok kişi onun hakkında yazmıştır. Pausanias sayesinde bir zamanlar Epaminondas'ın mezarını süsleyen şiiri biliyoruz [Pausanias, Description of Greece, Vol.4,p.239]:

Benim tavsiyelerimle Sparta ihtişamından mahrum bırakıldı.

Ve kutsal Messene sonunda çocuklarına kavuştu.

Thebes'in kolları Megalopolis'i surlarla kuşattı.

Ve bütün Yunanistan bağımsızlığını ve özgürlüğünü kazandı.

Epaminondas bugün askeri çevrelerde taktiksel yenilik ve uygulamanın bir örneği olarak destekleniyor; Leuktra Muharebesi'nde [MÖ 371] Yunanistan'daki Spartalı hegemonyasını parçalayarak Teb üstünlüğüne giden yolu açık bırakmıştır. Yunanlıların ve özellikle Spartalıların normal uygulaması, seçkin güçlerini savaş hattının sağ kanadında, yani şeref mevkiinde yoğunlaştırmaktı. Epaminondas geleneği bozarak, onun yerine sol tarafa süvarilerini ve öncü kuvvet olarak Kutsal Ordu'nun bulunduğu elli kişilik bir Theban piyade kolunu yığdı. Epaminondas, sol kanadının Spartalılarla ilk çatışmaya girmesi ve daha zayıf olan sağ kanadının mümkün olduğunca uzun süre çatışmadan uzak kalması için savaş hattını şaşırttı. Spartalıların on iki derinlikteki sağ kanadı Theban kolunun saldırısına dayanamadı ve en az dört yüzü Sparta kralı Kleombrotos da dahil olmak üzere yeri doldurulamaz Spartalılardan oluşan bin kişilik kayıpla ezildi ve geri püskürtüldü. Sağ kanadın parçalandığını gören Spartalı kuvvetlerinin geri kalanı savaş alanından çekilmiştir.

Cicero, Epaminondas'tan Yunanistan'ın ilk adamı olarak bahsetmiştir ve Montaigne'in bize söylediğine göre Yunanistan'ın ilk ve baş adamı olmak, hiç şüphesiz tüm dünyanın baş ve ilk adamı olmak demektir. Gerçekten de bunlar ne boş yere verilmiş ne de en ciddi samimiyetten yoksun yargılardır. Çünkü Epaminondas, çağının idealisti, kurtarıcısı, kendi zamanının ötesinde bir devlet adamı, general ve taktikçiydi.

Epaminondas'ın o dönemde Yunan generallerinin âdeti olduğu üzere falanks içinde savaşıyordu ve Mantineia Savaşı'nda [MÖ 362] tarihçi Xenophon'un oğlu Gryllos'un attığı bir ciritle göğsünden vurularak öldürüldü. Teb'in ihtirasları onunla birlikte öldü ve zayıflamış olan Yunanistan, askeri ve diplomatik eğitimini bizzat Epaminondas'tan almış olan Büyük İskender'in babası Makedonya Kralı II. Filip tarafından kısa sürede bastırılmıştır.​